< PreviousAllrounder Trend - nowy światowy standard Firma Arburg zapoczątkowała nową erę wtryskarek dzięki udanej światowej premierze nowej serii elektrycznych maszyn Allrounder Trend na targach K 2025. Całkowicie nowa koncepcja wtryska- rek elektrycznych została zaprojektowana specjalnie z myślą o wymaganiach rynku w segmencie maszyn standardowych. Wtryskarki Allrounder Trend są łatwe w konfiguracji, wyjątkowo proste w obsłudze i konserwacji, a także niezawodne, energooszczędne i ekonomiczne w produkcji części formowanych w technologii wtrysku. Rozwiązania zastosowane w maszynach pozwalają na szybkie i bezproblemowe rozpoczęcie produkcji Skracający się cykl życia wielu produk- tów oraz dynamicznie zmieniające się zamówienia sprawiają, że zakłady zaj- mujące się formowaniem wtryskowym muszą wykazywać się dużą elastycz- nością, aby utrzymać konkurencyjność. W odpowiedzi na te potrzeby ma- szyny serii Trend dostępne są z wy- jątkowo krótkimi terminami realizacji – zaledwie około czterech tygodni od momentu złożenia zamówienia. Nowe maszyny elektryczne łączą wysoką efektywność kosztową z renomowaną jakością Arburg oraz stabilnym, global- nym serwisem. Ich zakup jest opłacalny nawet przy krótkim okresie użytkowania, ponie- waż zapewniają szybki zwrot z inwe- stycji (ROI) przy jednocześnie niskich kosztach całkowitych posiadania (TCO – Total Cost of Ownership). ▎ Allrounder Trend: jakość „Made by Arburg” Firma Arburg opracowała zupełnie nową koncepcję maszyny, obejmującą w pełni elektryczny układ napędowy, energooszczędną jednostkę zamyka- jącą, wydajny zespół wtryskowy, dy- namiczny elektryczny wypychacz oraz nowy system sterowania Gestica lite. Cała konstrukcja została zoptymalizo- wana z myślą o standardowych zasto- sowaniach, zapewniając wysoką wy- dajność przy prędkości wtrysku od 200 do 500 mm/s. Smukła, kompaktowa budowa maszyny pozwala na oszczęd- ność miejsca i efektywne wykorzysta- nie przestrzeni produkcyjnej. Łatwy dostęp do przestrzeni montażo- wej formy oraz logicznie rozmieszczo- ne interfejsy dla elektroniki, pneuma- tyki i chłodzenia umożliwiają wygodną konfigurację i szybkie przezbrojenie. Dodatkowo, dzięki funkcji „Plug and Work”, urządzenia peryferyjne można podłączać szybko i bezproblemowo. ▎ Gestica lite: intuicyjna obsługa Dzięki nowemu, opracowanemu przez Arburg systemowi sterowania Gestica lite, firma odpowiada na rosnące za- potrzebowanie rynku na prosty i intu- icyjny interfejs, który umożliwia łatwą obsługę nawet mniej doświadczonym użytkownikom. Jednocześnie system zachowuje pełną funkcjonalność dla zaawansowanych operatorów. Nowa wersja sterowania została wy- posażona w solidny panel z przejrzy- stym pulpitem startowym (dashboard), Plast Echo30Tonacja rynkuktóry prezentuje wszystkie kluczowe funkcje niezbędne w codziennej pracy. Za pomocą ekranu dotykowego użyt- kownik może szybko przejść do szcze- gółowych ustawień jednostki zamyka- nia i zespołu wtryskowego. Dodatkowe funkcje, takie jak centrum statusu z listą alarmów, centrum po- mocy z dostępem do wsparcia online oraz cyfrowa tablica na notatki pro- dukcyjne, zwiększają komfort pracy. Nowością jest również uproszczona nawigacja i wyszukiwanie wspierane przez sztuczną inteligencję. Funkcja „MaintenanceAssist” oferuje pomoc w formie filmów instruktażowych, któ- re pokazują krok po kroku najważniej- sze czynności konserwacyjne. ▎ Łatwa automatyzacja W celu automatyzacji procesu for- mowania wtryskowego maszyny All- rounder Trend mogą być wyposażone w roboty firmy Arburg, takie jak linio- wy Multilift Select 4 wraz z kompakto- wą osłoną ochronną. Istnieje również możliwość ich integracji z rozbudo- wanymi, kompleksowymi systemami automatyzacji „pod klucz”. Wszystkie roboty Arburg są w pełni kompatybil- ne z systemem sterowania maszyn. Aby ułatwić wdrożenie rozwiązań cy- frowych, maszyny są przygotowane do współpracy z bramką IIoT. Nowe mo- dele sprawdzają się także w produkcji prostych komponentów z ciekłego sili- konu (LSR) oraz w przetwarzaniu ma- teriałów pochodzących z recyklingu. ▎ Allrounder Trend dostępny w czterech rozmiarach Maszyny Allrounder Trend sprawdzają się w różnych sektorach przemysłu, choć nie są przeznaczone do aplikacji wymagających dużych prędkości oraz specjalistycznych procesów. Podczas targów K 2025 prezentowano ich wszechstronność – produkowały złącza elektroniczne, zawory mem- branowe z LSR oraz modele delfinów z recyklatu pochodzącego ze starych sieci rybackich. Zamówienia na maszyny Allrounder Trend można składać od październi- ka 2025 roku, a ich ogólnoświatowa dostępność planowana jest na wiosnę 2026. W momencie premiery dostęp- ne będą cztery warianty o sile zamyka- nia od 500 do 2000 kN. Firma Arburg, wychodząc naprzeciw potrzebom użytkowników, przygoto- wała nowe formy szkoleń – zarówno w postaci e-learningu, jak i zdalnych kursów – aby zapewnić odpowied- nie przygotowanie personelu do bez- piecznej i efektywnej pracy z nową linią maszyn. • Elektryczne maszyny Allrounder Trend można bardzo szybko i łatwo skonfigurować. Zaprojektowano je do wydajnej produkcji standardowych elementów formowanych metodą wtryskową. Są dostępne w czterech rozmiarach o sile zamykania od 500 do 2000 kN. Maszyny Allrounder Trend są wyposażone w nowy, wyjątkowo łatwy w obsłudze system sterowania Gestica lite z przejrzystym pulpitem nawigacyjnym. 31Plast Echo Listopad-Grudzień 2025Jeszcze kilka lat temu, przed pande- mią COVID-19, słowo „innowacja” w branży przetwórstwa tworzyw sztucznych najczęściej oznaczało eko- logię – zmniejszanie śladu węglowe- go, przechodzenie na monomateriały i rozwiązania przyjazne środowisku. W tamtym okresie producenci i prze- twórcy żywności inwestowali w nowe typy opakowań, których konstrukcja miała być odpowiedzią na rosnące wymagania regulacyjne i oczekiwa- nia konsumentów. Pandemia, a następnie globalne kry- zysy energetyczne i geopolityczne, zmieniły jednak ten krajobraz diame- tralnie. Presja cenowa będąca wy- nikiem niskiego popytu oraz wzrost kosztów energii i transportu sprawiła, że priorytety przedsiębiorstw uległy przewartościowaniu. Część ambit- nych projektów monomateriałowych – mimo dużych nakładów na badania i rozwój – straciły sens ekonomiczny. Firmy zaczęły wracać do bardziej tra- dycyjnych, wielowarstwowych struk- tur, które zapewniają niższy koszt przy zachowaniu wymaganych parame- trów użytkowych. W efekcie pojęcie innowacyjności w branży zaczęło nabierać nowego znaczenia – coraz częściej wiąże się ono nie tylko z ekologią, lecz także z efektywnością ekonomiczną i odpor- nością na zmienność rynku. Przedsię- biorstwa muszą dziś szukać rozwiązań, które łączą zrównoważony rozwój z realną opłacalnością produkcji. Coraz większego znaczenia nabiera optyma- lizacja procesów, cyfryzacja linii tech- nologicznych oraz rozwój materiałów o lepszym bilansie energetycznym. W tej nowej rzeczywistości innowa- cja staje się narzędziem przetrwania – nie tylko sposobem na wyróżnienie się na rynku, ale kluczem do utrzy- mania konkurencyjności w warun- kach niepewności gospodarczej i pre- sji kosztowej. ▎ Ekonomia i jakość – dwa bieguny jednego procesu W branży, w której certyfikacja ja- kości (szczególnie w sektorach spo- żywczym i farmaceutycznym) jest nie tylko wymogiem, ale i gwarancją bez- pieczeństwa, trudno pozwolić sobie na kompromisy. Wysokie standardy jakościowe nie ograniczają jednak roz- Europejski przemysł przetwórstwa tworzyw sztucznych stoi dziś w obliczu bezprecedensowych wyzwań – od kryzysu energetycznego i nadpodaży w sektorze chemicznym, po rosnącą presję re- gulacyjną i wymogi zrównoważonego rozwoju. Zamykane instalacje, obejmujące już około 6 mln ton mocy produkcyjnych, zmieniają układ sił na rynku i wymuszają nowe strategie działania. W tej rzeczywistości innowacyjność przestaje być tylko hasłem, a staje się warunkiem przetrwania – kie- runkiem rozwoju branży między ekonomią a odpowiedzialnością środowiskową Między innowacyjnością a ekonomią Krzysztof Wiśniewski Eurocast Plast Echo32Tonacja rynkuwoju – przeciwnie, stają się impulsem do inwestycji. Dlatego w działalności kierujemy się zasadą, że każda nowa technologia musi nie tylko spełniać, ale podnosić poziom jakości naszych pro- duktów. Dlatego inwestycje w nowe li- nie produkcyjne idą w parze z wdraża- niem procesów ograniczających wagę wyrobów i wpływ środowiskowy. Już dziś połowa energii wykorzystywanej w zakładach Eurocast pochodzi ze źró- deł odnawialnych, a kolejne inwesty- cje mają ten udział jeszcze zwiększyć. Takie podejście pozwala budować trwałą przewagę konkurencyjną i wzmacniać zaufanie partnerów bizne- sowych, dla których stabilność jakości i niezawodność dostaw mają kluczowe znaczenie. Jednocześnie nieustannie analizujemy nowe rozwiązania mate- riałowe i technologiczne, które po- zwalają ograniczać zużycie surowców pierwotnych, zachowując przy tym pełną funkcjonalność opakowań. Co- raz większą rolę odgrywa automaty- zacja oraz precyzyjne monitorowanie parametrów produkcji, dzięki czemu możemy szybciej reagować na zmiany i jeszcze skuteczniej zarządzać efek- tywnością energetyczną. Wierzymy, że inwestowanie w jakość i zrównowa- żony rozwój to nie koszt, lecz inwesty- cja w przyszłość – zarówno naszej fir- my, jak i całej branży opakowaniowej. ▎ Kierunek – opakowania elastyczne i gospodarka obiegu zamkniętego W ostatnich latach dużą część nakła- dów inwestycyjnych przeznaczyliśmy na rozwój segmentu folii twardych, które dziś osiągnęły niemal pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych. Kolejny etap to rozwój opakowań miękkich – folii miękkich, polietyle- nowych i polipropylenowych, zarów- no monowarstwowych, jak i lamina- tów wielowarstwowych. Jednym z kluczowych projektów, współfinansowanym ze środków unij- nych w ramach programu SMART, jest rozwój technologii wykorzystania odpadów polipropylenowych poużyt- kowych i poprodukcyjnych w proce- sie regranulacji, z przeznaczeniem do ponownego użycia w produkcji folii mających kontakt z żywnością. To am- bitny, kilkuletni projekt badawczo-roz- wojowy, który ma realny potencjał za- mknięcia obiegu materiałowego w tej części branży. Na rynku obserwujemy rosnące za- potrzebowanie na rozwiązania zgod- ne z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego, szczególnie w segmen- cie opakowań przeznaczonych dla branży spożywczej i farmaceutycznej. Regulacje unijne dotyczące recyklin- gu tworzyw sztucznych oraz rosnąca świadomość konsumentów wymusza- ją wprowadzanie innowacji materia- łowych i technologicznych. W efekcie technologie umożliwiające ponowne wykorzystanie surowców wtórnych zyskują strategiczne znaczenie dla całego sektora opakowaniowego w Europie. Dzięki prowadzonym in- westycjom i projektom badawczo- -rozwojowym rozwijamy kompetencje w zakresie zrównoważonych materia- łów opakowaniowych i nowoczesnych rozwiązań dla przemysłu. ▎ Regulacje – hamulec czy katalizator zmian? Europejskie regulacje, w tym projekt rozporządzenia PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation), mają ogromny wpływ na kierunek rozwoju branży. Ich intencją jest przyspiesze- nie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, jednak w praktyce tempo zmian w poszczególnych segmentach tworzyw jest bardzo zróżnicowane. Recykling poliesteru, zwłaszcza w sek- torze opakowań PET, postępuje szyb- ko i realnie może osiągnąć wymagane poziomy do 2030 r. Dużo trudniejsza sytuacja dotyczy polietylenu i polipro- pylenu – tu infrastruktura recyklingo- wa dopiero raczkuje. Jeśli Europa nie przyspieszy działań w tym obszarze, cele regulacyjne pozostaną w dużej mierze deklaratywne. Wyzwania te wynikają nie tylko z ograniczonej dostępności nowocze- snych instalacji recyklingowych, ale także z niewystarczającej jakości su- rowca wtórnego oraz złożoności tech- nicznej procesów odzysku. Polietylen i polipropylen, powszechnie stoso- wane w opakowaniach elastycznych, często występują w postaci wielo- warstwowych laminatów, co znacznie utrudnia ich ponowne przetworzenie. Dodatkowo, brak jednolitych stan- dardów zbiórki i segregacji odpadów w różnych krajach członkowskich UE sprawia, że nawet dobrze zaprojekto- wane systemy recyklingu nie osiągają pełnej efektywności. Z drugiej strony, regulacje takie jak PPWR mogą stać się silnym impulsem rozwojowym – wymuszają współpracę całego łańcucha wartości: producen- tów surowców, przetwórców, właści- cieli marek i recyklerów. W perspek- tywie kilku lat możemy spodziewać się dynamicznego wzrostu inwestycji w technologie recyklingu mechanicz- nego i chemicznego, a także w syste- my śledzenia pochodzenia materiałów. Jeśli ten kierunek zostanie utrzymany, Europa ma szansę nie tylko sprostać wymogom regulacyjnym, ale również stać się liderem w zakresie innowacyj- nych rozwiązań cyrkularnych w bran- ży opakowaniowej. ▎ Kondycja rynku i presja konkurencyjna Sytuację europejskiego przemysłu chemicznego, a tym samym przetwór- ców tworzyw, dodatkowo kompliku- je zjawisko nadpodaży i zamykania instalacji produkcyjnych. Od 2022 r. w Europie zamknięto lub wyłączono z eksploatacji blisko 6 mln ton mocy produkcyjnych – głównie w Niem- czech i Holandii. Kolejne 3,8 mln ton rocznie zostało ogłoszone do za- mknięcia, a około 700 tys. ton rocznie pozostaje czasowo wyłączonych. Plany przewidują dalsze ograniczenia, zwłaszcza w segmencie tzw. „cracke- rów”, które są podstawą produkcji ety- 33Plast Echo Listopad-Grudzień 2025lenu i polietylenu. Ich zamknięcia mają następować głównie w latach 2027– 2028, co może trwale zmienić struktu- rę europejskiego rynku chemicznego. Analitycy przewidują, że globalny cykl podaży i popytu na etylen i polietylen osiągnie swoje minimum dopiero oko- ło 2028/2029 roku. Te zmiany oznaczają nie tylko wzrost niepewności i ryzyka surowcowego, ale także szansę dla bardziej elastycz- nych przetwórców, zdolnych do szyb- kiej adaptacji i optymalizacji łańcu- chów dostaw. W takich warunkach przewagę mają firmy średniej wielkości – elastycz- ne, szybciej reagujące na zmiany, zdolne do podejmowania decyzji in- westycyjnych bez długich procesów korporacyjnych. ▎ Perspektywy: od folii do kompleksowych rozwiązań Najbliższe lata to dla nas czas dalszej ekspansji technologicznej i rynkowej. Chcemy, by Eurocast przekształcał się z producenta folii w dostawcę pełnych rozwiązań opakowaniowych – zarów- no twardych, jak i elastycznych, goto- wych do użycia przez klienta końcowe- go. To oznacza poszerzanie portfolio technologii – częściowo poprzez wła- sne inwestycje, częściowo przez akwi- zycje. Naszym celem jest domknięcie łańcucha wartości, zwiększenie nieza- leżności surowcowej i umocnienie po- zycji na rynkach międzynarodowych, w tym szczególnie w obu Amerykach, gdzie widzimy dziś największy poten- cjał wzrostu. Realizacja tej strategii wymaga kon- sekwentnego rozwoju kompeten- cji w zakresie projektowania, druku i konwertowania opakowań, tak aby móc zaoferować klientom rozwiązania „pod klucz” – od koncepcji po gotowy produkt.Kluczową rolę odegra tu rów- nież integracja procesów badawczo- -rozwojowych, które pozwolą szybciej wprowadzać innowacje odpowiada- jące na globalne trendy, takie jak re- dukcja masy opakowań, zwiększanie udziału surowców wtórnych czy roz- wój struktur monomateriałowych uła- twiających recykling. Planujemy także dalsze inwestycje w automatyzację i cyfryzację pro- cesów produkcyjnych, co pozwoli zwiększyć efektywność oraz precyzję realizacji zleceń. Wzmacnianie obec- ności na rynkach zagranicznych chce- my oprzeć nie tylko na eksporcie, ale również na budowaniu trwałych relacji partnerskich z lokalnymi odbiorcami i dostawcami. Dzięki temu Eurocast będzie mógł umacniać pozycję nie tylko jako producent, ale jako strate- giczny partner w zakresie komplek- sowych rozwiązań opakowaniowych nowej generacji. ▎ Odpowiedzialna innowacja to nie hasło Rynek przetwórstwa tworzyw sztucz- nych stoi dziś przed największymi wyzwaniami od dekad. Kryzysy ener- getyczne, nadpodaż w sektorze che- micznym, zmiany regulacyjne i rosną- ce oczekiwania ekologiczne zmuszają przedsiębiorstwa do poszukiwania nowego balansu między innowacyjno- ścią a ekonomiką. Firmy, które potra- fią elastycznie reagować, inwestować w badania i zrównoważony rozwój, nie tylko przetrwają, ale wzmocnią swoją pozycję w globalnym łańcuchu wartości. W nadchodzących latach kluczowe znaczenie będzie miała zdolność do szybkiej adaptacji i podejmowania decyzji opartych na długofalowym myśleniu, a nie tylko na doraźnych re- akcjach na sytuację rynkową. Branża będzie musiała jeszcze intensywniej inwestować w technologie ograni- czające zużycie energii i emisję CO₂, a także w rozwiązania umożliwiające efektywny recykling i ponowne wyko- rzystanie materiałów. W tym kontek- ście współpraca między producentami, przetwórcami i odbiorcami końcowy- mi nabiera nowego znaczenia – staje się warunkiem tworzenia rzeczywiście zrównoważonego łańcucha wartości. Ostatecznie zwyciężą te organizacje, które potrafią połączyć innowacyjność technologiczną z odpowiedzialnością biznesową i transparentnością dzia- łań. Właśnie w tym kierunku zmierza Eurocast – budując model rozwoju, który nie tylko odpowiada na wy- zwania współczesności, ale aktywnie kształtuje przyszłość branży opako- waniowej w duchu zrównoważonego rozwoju. • Plast Echo34Tonacja rynkuNowa siedziba FANUC we Wrocławiu ▎ Showroom i technologie Nowa siedziba FANUC Polska została zaprojektowana jako centrum kom- petencji technologicznych, w którym przedsiębiorstwa mogą testować, po- równywać i konsultować rozwiązania automatyzacji. Serce obiektu stanowi showroom o powierzchni 808 m², pre- zentujący zintegrowane stanowiska robotyczne, aplikacje montażowe, procesy laserowe oraz przykłady ob- róbki skrawaniem. W jego centrum pracuje w pełni zauto- matyzowana linia demonstracyjna, wy- korzystująca systemy AI, oprogramo- wanie MES i platformę FIELD system, co umożliwia analizę efektywności procesów oraz ocenę zwrotu z inwe- stycji. W showroomie prezentowane są również najnowsze rozwiązania FA- NUC, m.in. sterowanie CNC FANUC 500i-A, napędy SERVO αi-D, kontro- ler robotów R-50iA oraz koboty serii CRX. Tak zaprojektowana przestrzeń pozwala odwiedzającym obserwować praktyczne scenariusze automatyza- cji i prowadzić testy dostosowane do specyficznych potrzeb produkcyjnych. ▎ Serwis, Academy i funkcje wspierające przemysł Znaczącą część kompleksu zajmuje rozbudowana strefa serwisowa obej- mująca magazyn części zamiennych, laboratoria diagnostyczne oraz strefę modernizacji maszyn. FANUC pod- kreśla, że filozofia „Service First” gwa- rantuje wsparcie techniczne urządzeń przez cały cykl ich życia – również kilkadziesiąt lat po instalacji. Nowa infrastruktura pozwala na szybszą re- akcję, większą dostępność części oraz sprawniejszą obsługę zgłoszeń. Drugim kluczowym elementem obiek- tu jest FANUC Academy, która dys- ponuje 18 salami szkoleniowymi i 32 stanowiskami dydaktycznymi. Nowe możliwości szkoleniowe umożliwia- ją edukację ponad 1500 specjalistów rocznie – operatorów, programistów, automatyków i inżynierów utrzyma- nia ruchu. Połączenie praktycznych warsztatów, pracy na realnych stano- wiskach i konsultacji technologicznych ma wspierać rozwój kompetencji nie- zbędnych w nowoczesnym przemyśle. Kompleks wyposażono również w in- teligentny system zarządzania budyn- kiem, strefy zieleni i odpoczynku, suw- nice 25 t i 16 t oraz infrastrukturę dla pojazdów elektrycznych. Lokalizacja przy A4, A8 i S5 zapewnia dogodny dojazd dla klientów i partnerów serwi- sowych. FANUC Polska obsługuje dziś tysiące instalacji robotów i sterowań CNC, a nowa siedziba ma dodatkowo zwiększyć możliwości wdrożeniowe, konsultacyjne i szkoleniowe firmy. • Nowa siedziba FANUC Polska we Wrocławiu to jedna z najważniejszych inwestycji w krajowej au- tomatyzacji ostatnich lat. Na 9812 m² powstał nowoczesny ośrodek technologiczny, łączący show- room, serwis, magazyn części, laboratoria oraz rozbudowaną FANUC Academy. To miejsce, które ma realnie wspierać przemysł w robotyzacji, cyfryzacji i podnoszeniu efektywności produkcji 35Plast Echo Listopad-Grudzień 2025Amerykańska firma Al- genesis opracowała buty Blueview Pacific z pianki Soleic, czyli poliuretanu wy- twarzanego z surowców ro- ślinnych. Zawartość biopo- chodna materiału sięga ok. 58% i została potwierdzona certyfikatem USDA (United States Department of Agri- culture). Struktura polimeru została zaprojektowana tak, aby mikroorganizmy mogły rozkładać go do wody, CO₂ i biomasy, bez powstawa- nia mikroplastików. Tajwańska firma Thermo- lysis Co., specjalizująca się w recyklingu włókna wę- glowego i zaawansowanych kompozytach, opracowała wkładki Carbon Fiber Po- wer Support. Połączenie recyklowanego włókna węglowego i termoplastu zapewnia mocne podparcie stopy, amortyzację, a także poprawia krążenie dzięki emisji dalekiej podczerwie- ni. Produkt posiada certyfi- kat UL 2809 (100% recyklat) i ISO 14067. Norweska firma Elkem opra- cowała przełomową metodę mechanicznego recyklingu silikonu HCR (High Consi- stency Rubber), który jest sieciowany i dotąd uznawa- ny za nierecyklingowalny. Nowy proces pozwala po- nownie wprowadzić ponad 50% recyklatu do świeżych mieszanek bez utraty wła- ściwości mechanicznych. To duży krok w stronę cyrkular- ności silikonów i ogranicze- nia odpadów w branżach od motoryzacji po medycynę. Naukowcy z Uniwersyte- tu Pekińskiego opracowali pierwszy elastomer ter- moelektryczny, który po- trafi zamieniać ciepło ciała na energię elektryczną. Ma- teriał osiąga wysoką spraw- ność konwersji (ZT = 0,49), a jednocześnie zachowuje przewodność przy rozciąga- niu ponad 850% i idealnie dopasowuje się do skóry. To przełom dla elektroniki noszonej oraz inteligent- nych czujników medycznych bez baterii. Firma Mimica opracowała system Bump – inteligentną nakrętkę (Bump Cap) lub etykietę (Bump Tag) na opako- waniach żywności i napojów. Wewnątrz znajduje się żel reagujący na temperaturę i czas przechowywania. Gdy pro- dukt jest świeży, powierzchnia jest gładka, a gdy zaczyna się psuć – staje się wyczuwalnie chropowata. Wystarczy dotyk, by sprawdzić świeżość, bez polegania wyłącznie na dacie przydatności. Największą innowacją jest to, że Bump nie zastępuje daty ważności, ale pozwala producentom bezpiecznie ją wydłu- żyć, bo informuje, jeśli produkt był przechowywany w złych warunkach. Każdy żel jest kalibrowany pod konkretny pro- dukt na podstawie badań trwałości, co zapewnia wyso- ką dokładność. Dlaczego to ważne? Bo aż 83% wyrzucanej żywności jest wciąż jadalne, a zbyt zachowawcze daty „najlepiej spożyć przed” generują ogromne straty. Badania pokazują, że wy- dłużenie trwałości o zaledwie 2 dni może zmniejszyć mar- nowanie nawet o 63%, obniżyć straty sklepów o połowę i zwiększyć sprzedaż o 10%. Konsumenci chętniej kupują produkty z dłuższą datą, bo boją się marnowania żywności – aż 58% unika produktów z krótkim terminem. Bump zwiększa zaufanie do świeżości, buduje lojal- ność i pokazuje realny stan produktu, zamiast teore- tycznego. To tania i prosta alternatywa dla elektronicz- nych sensorów, możliwa do zastosowania w napojach, mięsie, rybach i innych artykułach łatwo psujących się. Mimica już współpracuje z dużymi markami branży spożyw- czej i rozwija rozwiązania, które mogą znacząco ograniczyć marnowanie żywności na całym świecie. ▎ Inteligentna nakrętka, która pokazuje, kiedy jedzenie naprawdę się psuje Plast Echo36Tonacja rynkuNaukowcy z Northwe- stern University opraco- wali katalizator niklowy, który umożliwia recykling niesortowanych poliolefin (PE, PP), przekształcając je w oleje, woski i paliwa. Co przełomowe, działa nawet w obecności PVC, które zwykle dezaktywuje katali- zatory i uniemożliwia recy- kling mieszanego plastiku. Dzięki temu proces staje się prostszy, tańszy i bardziej efektywny niż dotychczaso- we metody. Uniwersytet Vaasa opra- cował koncepcję „inteli- gentnych opakowań”, które dzięki specjalnym farbom zmieniającym kolor pokazują stan produktu (np. świeżość żywności). Innowacją jest sposób odczytu: sztuczna inteligencja wykrywa nawet subtelne zmiany barwy z do- kładnością zbliżoną do ludz- kiego oka. To prosta i tania alternatywa dla elektronicz- nych czujników, którą moż- na wykorzystać w żywności, lekach czy logistyce. Austriacka firma Securikett opracowała platformę Co- dikett, która przygotowuje przedsiębiorstwa na unijny Cyfrowy Paszport Produktu (DPP). Każdy wyrób otrzy- muje unikalną „cyfrową tożsamość”, dzięki czemu można go śledzić przez cały cykl życia – od produkcji po recykling. System udo- stępnia dane o składzie, po- chodzeniu i zrównoważeniu, wspiera walkę z podróbkami i spełnia wymogi UE doty- czące transparentności. Marka Reformation, dążąc do pełnej cyrkularności do 2030 r., wprowadza do swojej nowej kolekcji mate- riał Cycora firmy Ambercyc- le – wysokiej jakości polie- ster pozyskiwany z odzieży po zużyciu. Zamiast trafiać na wysypisko, tekstylia są chemicznie regenero- wane do nowych włókien o jakości porównywalnej z materiałem pierwotnym. To przełom w modzie obiegu zamkniętego, ograniczający odpady i zużycie surowców. BMW wraz z partnerami przemysłowymi i naukowymi pro- wadzi w Niemczech projekt Car2Car, którego celem jest stworzenie prawdziwej gospodarki obiegu zamkniętego w motoryzacji. Zamiast przetwarzać zużyte auta na mate- riały niskiej jakości wykorzystywane poza branżą, Car2Car dąży do tego, aby aluminium, stal, szkło, miedź i tworzywa sztuczne z pojazdów trafiały ponownie do produkcji no- wych samochodów. Kluczowym wyzwaniem jest odzyskanie materiałów o wy- sokiej czystości. Tradycyjne procesy recyklingu polegają głównie na ręcznym demontażu lub rozdrabnianiu, co pro- wadzi do mieszania frakcji i utraty jakości. Car2Car testu- je automatyczne demontaże, robotykę oraz inteligentne systemy sortowania wykorzystujące sztuczną inteligencję, optyczną identyfikację i spektroskopię, aby dokładnie roz- poznawać np. różne stopy aluminium czy gatunki stali. BMW przekazało do badań 500 wycofanych pojazdów – od MINI po Rolls-Royce, zarówno spalinowych, jak i elektrycz- nych – aby przeanalizować pełne spektrum komponen- tów. Celem jest zwiększenie udziału materiałów wtórnych w produkcji nowych aut z ok. 30% do 50%. Projekt otrzymał 6,4 mln euro wsparcia od rządu Niemiec i angażuje m.in. TU Monachium, TU Freiberg, Helmholtz Institute, thyssen- krupp, Salzgitter, Pilkington, Novelis i Scholz Recycling. Car2Car to jeden z pierwszych tak ambitnych projektów „car-to-car recycling” w Europie – nie „z auta do doniczki”, ale z auta do auta. To krok w kierunku zmniejszenia emisji CO₂, ograniczenia zużycia surowców pierwotnych i budowy w pełni cyrkularnej motoryzacji. ▎ Car2Car – recykling samochodu w… nowy samochód 37 Plast Echo Listopad-Grudzień 2025Macintosh, Goodyear i caoutchouc Historia pewnego mleczka ▎ Guma, lateks i kauczuk W potocznym odbiorze lateks często bywa utożsamiany z gumą, jednak oba pojęcia nie są synonimami. Na- turalny lateks kauczukowy to mlecz- nobiała, lepka zawiesina, która może być przetwarzana w stanie surowym lub poddawana obróbce prowadzącej do otrzymania gumy. Sam lateks ma konsystencję gęstej, plastycznej masy. W zależności od sposobu przetwarza- nia może być przekształcany zarówno w bardzo cienkie materiały elastyczne, jak i w niezwykle wytrzymałe produk- ty, takie jak opony. Lateks dzieli się na dwie główne kate- gorie: naturalny i syntetyczny. Lateks naturalny pochodzi z licznych gatunków roślin kwitnących, w tym z Hevea brasiliensis, czyli drzewa kau- czukowego. Występuje także w poin- secji, morwie, słonecznikach, a nawet w niektórych warzywach – takich jak karczochy czy sałata. Nawet figow- ce produkują lateks. W przypadku drzewa kauczukowego gromadzi się on tuż pod korą i jest pozyskiwany tradycyjnymi metodami rozwijanymi przez stulecia. Lateks syntetyczny powstaje w cało- ści w wyniku procesów chemicznych. Najczęściej wytwarza się go ze styrenu i butadienu – dwóch powszechnych związków ropopochodnych – choć stosuje się również inne surowce pe- trochemiczne. Naśladuje on wiele po- żądanych właściwości lateksu natural- nego i jest uważany za bezpieczniejszy dla osób uczulonych na jego natural- ną odmianę. ▎ Historycznie We wczesnych dekadach XX wieku kauczuk naturalny był jedynym surow- cem do produkcji gumy, aż do momen- tu pojawienia się materiałów polime- rowych. Jednak jego historia zaczęła się znacznie wcześniej. Kiedy Europejczycy dotarli do Amery- ki Południowej, zauważyli, że tubylcy grają piłką wykonaną z wysuszonej substancji, która sączyła się po na- cięciu kory niektórych drzew. Mate- riał ten określano jako Cachuc lub ca- outchouc, co tłumaczono jako „sok z drzewa”. Według niektórych badaczy nazwa może wywodzić się od znie- kształconego słowa caaocho – „pła- czące drzewo”. Francuski podróżnik La Condamine jako jeden z pierwszych opisał metody obróbki tej substancji i wyroby z niej powstające, takie jak butelki działające na zasadzie strzy- kawki czy elastyczne obuwie. Mimo to kauczuk długo pozostawał cieka- wostką, a Europejczykom brakowało wiedzy, dlaczego pozyskany surowiec był kruchy i tracił elastyczność. Przełom nastąpił w 1770 roku, gdy Joseph Priestley odkrył, że kauczuk świetnie nadaje się do ścierania śla- dów ołówka. Od tego zastosowania pochodzi angielskie rubber – od rub, czyli „pocierać”. Ponad pół wieku póź- niej, w 1823 roku, Charles Macintosh opatentował laminowany płaszcz deszczowy, zwany Mackintoshem. Odzież okazała się praktyczna, lecz miała wady – w zimnie sztywniała, Marta Lenartowicz-Klik Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Kauczuk, a właściwie lateks – mleczko wydzielane przez rośliny kauczukodajne – to surowiec natu- ralny, bez którego trudno wyobrazić sobie współczesne życie. Choć wykorzystywany był już przez starożytnych Indian, świat zachodni odkrył go dopiero w XIX wieku. Dziś lateks i wytwarzane z niego produkty gumowe znajdują zastosowanie niemal w każdej dziedzinie, a globalna produkcja kauczuku naturalnego rośnie z roku na rok Nacinanie 23-letniego drzewa kauczuko- wego na plantacji w Malezji, ok. 1910 r. Fot. C.J. Kleingrothe / KITLV. Plast Echo38Tonacja rynkuw cieple miękła, wydzielając nieprzy- jemny zapach. Ostateczne rozwiązanie przyniosło dopiero odkrycie proce- su wulkanizacji. W 1839 roku Charles Goodyear wyka- zał, że podgrzanie lateksu z dodatkiem siarki daje elastyczny materiał odpor- ny na zmiany temperatury i nadający się do zastosowań przemysłowych. W Wielkiej Brytanii podobnego odkry- cia niemal równolegle dokonał Thomas Hancock. Wulkanizacja i późniejsze wynalezienie opony – opatentowanej przez Williama Thompsona w 1844 roku, a spopularyzowanej przez Johna Dunlopa w 1888 roku – zrewolucjoni- zowały światowy przemysł. Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem cena kauczuku gwałtownie wzrosła. W latach 40. XIX wieku świat zużywał ok. 400 ton rocznie, a dekadę później już 3000–4000 ton. Ponieważ suro- wiec pozyskiwano wyłącznie w Brazy- lii z dziko rosnących drzew, kraj wpro- wadził zakaz wywozu nasion Hevea brasiliensis pod groźbą kary śmierci. W 1876 roku Henry Wickham zdołał jednak przemycić do Anglii 70 000 nasion. W Royal Botanic Gardens w Kew wykiełkowało mniej niż 10%, lecz wystarczyło to, by wysłać sadzon- ki do kolonii o bardziej sprzyjającym klimacie – na Cejlon i do Singapuru. Początkowo były to eksperymentalne uprawy, lecz w 1895 roku w Malajach powstały pierwsze plantacje komer- cyjne o łącznej powierzchni 48 akrów. W 1905 roku do Londynu dotarła pierwsza partia 174 ton kauczuku z plantacji, rozpoczynając erę domina- cji brytyjskiej na światowym rynku. W 1914 roku globalna produkcja kau- czuku naturalnego sięgała 122 tys. ton, z czego ponad połowę dostar- czała Azja. W 1938 roku udział Azji w światowej produkcji wynosił już 97%. Monopol ten został przełama- ny dopiero po opracowaniu kauczu- ku syntetycznego. ▎ Wyróżniające właściwości Pozycję kauczuku naturalnego ugrun- towała kombinacja właściwości, które trudno odwzorować w materiałach Męski płaszcz typu Mackintosh z katalogu Carson, Pirie, Scott & Co., 1893 r. Fot. z katalogu firmowego. Pracownica fabryki Charles Macintosh & Sons Ltd podczas wytwarzania bieżników gumowych do opon, Manchester, wrze- sień 1918 r. Fot. Imperial War Museums. „Przestań niszczyć tę gumkę, młoda damo!” – amerykańska kampania oszczędzania kau- czuku, 1942 r. Oryginalny opis podkreślał, że w poprzednim roku na gumki do ołówków zużyto 180 ton kauczuku – ilość wystarczającą do produkcji 200 000 masek przeciwga- zowych. Fot. U.S. Navy. 39Plast Echo Listopad-Grudzień 2025Next >