Bezpieczeństwo opakowań spożywczych

Wadliwie wyprodukowane opakowanie może być przyczyną wielu problemów zwłaszcza w branży spożywczej. Przeróżne pakowane produkty żywnościowe narażone są bowiem na bezpośrednie oddziaływanie i pochłanianie związków chemicznych przenikających z powierzchni niewłaściwie zbudowanych opakowań.

Ogromna większość wszystkich powstających w Europie środków spożywczych sprzedawana jest w zadrukowanych opakowaniach. To oczywiste, bo przecież opakowania są nośnikiem informacji i reklamy. Nie wolno jednak zapominać, że ich podstawowym zadaniem jest ochrona zapakowanego produktu i właśnie to kryterium powinno być najistotniejsze przy projektowaniu opakowania. Tymczasem zdarza się, że ładnie wyglądające opakowania nie stanowią wystarczająco dobrego zabezpieczenia dla magazynowanej w nich żywności.

Właściwa ochrona opakowania spożywczego służy zachowaniu odpowiedniego wyglądu, walorów smakowych i zapachowych środków spożywczych. Opakowanie powinno zatem zapobiegać przedostawaniu się do jego środka, a tym samym do produktu, jakichkolwiek niepożądanych substancji.

Coraz częściej okazuje się jednak, że to samo opakowanie – jego struktura, budowa - może być zagrożeniem dla produktu, zwłaszcza jeśli wykonane jest z nieodpowiednich surowców. Odnosi się to zarówno do podłoża drukowego, farb, lakierów jak i wszystkich środków pomocniczych stosowanych w procesie drukowania. Problem dotyka głównie opakowań drukowanych techniką konwencjonalnego offsetu. Walka z tym zjawiskiem jest zatem niezwykle istotna.

Do niedawna uważano, że problem wad opakowaniowych dotyczy w największym stopniu zmian zapachowych i by go rozwiązać należy stosować podłoża i farby o niskim zapachu własnym. Okazuje się, że to jednak nie wystarczy do tego by opakowania uznać za bezpieczne. Znacznie większym problemem jest bowiem sytuacja, w której dochodzi do przenikania niepożądanych substancji z zewnętrznej strony opakowań do produktu. Prowadzi to nie tylko do zmian zapachowych i smakowych, ale również do zanieczyszczania i skażania produktu.

Aktualnie kryteriów podziału opakowań jest wiele. Jednym z nich jest właśnie kwestia kontaktu opakowania z produktem. W takim rozumieniu rozróżnia się opakowania tzw. bezpośrednie, których niezadrukowana strona ma bezpośredni kontakt z zapakowanym produktem oraz opakowania pośrednie, czyli nie będące w takim kontakcie i oddzielone pewnym rodzajem bariery funkcjonalnej.

W ostatnich czasach zauważa się wzrost ilości opakowań bezpośrednich, ze względu na możliwość redukcji kosztów ich wytwarzania.

Wzajemne oddziaływanie pomiędzy produktem spożywczym a zadrukowanym opakowaniem jest niezwykle istotne. Można mówić o kilku typach takich oddziaływań: migracji, niewidzialnym odbijaniu oraz przenikaniu substancji wewnątrz zamkniętego opakowania.

Zjawisko migracji następuje poprzez transport określonej substancji do produktu spożywczego i z samego produktu przez opakowanie na zewnątrz. Pod względem fizycznym zjawisko migracji polega na rozdziale i dyfuzji substancji mogących podlegać przenoszeniu w obszar graniczny pomiędzy opakowaniem a produktem.

Do odbijania niewidzialnego może dochodzić po druku arkuszy w stosie lub w nawiniętej roli. Druki z wyraźnie widocznym odbijaniem są łatwo zauważalne i traktowane jako makulatura. Natomiast zagrożeniem dla produktu jest odbijanie, które nie jest widoczne. Może ono powodować niebezpieczeństwo przechodzenia substancji niskocząsteczkowych na tę stronę opakowania, która później będzie miała bezpośredni kontakt z produktem.

Jeśli chodzi natomiast o przenikanie substancji wewnątrz opakowania, to zjawisko to powstaje przez przenoszenie lotnych substancji wewnątrz zamkniętego opakowania, powodując zmiany zapachu i smaku zapakowanego produktu.