Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje publiczne nad projektem przepisów, które mają umożliwić uwzględnianie recyklatu chemicznego w realizacji celów dyrektywy SUP dotyczącej jednorazowych butelek na napoje. To pierwszy krok do formalnego włączenia tej technologii do europejskiego systemu gospodarki o obiegu zamkniętym.
Celem proponowanych przepisów jest wprowadzenie jednolitej metodologii obliczania, weryfikacji i raportowania zawartości tworzyw pochodzących z recyklingu w jednorazowych butelkach plastikowych. Nowością jest włączenie do tego systemu także recyklatu chemicznego, który dotychczas nie był ujęty w oficjalnych regulacjach unijnych. W praktyce umożliwi to producentom korzystanie z recyklatu chemicznego do osiągania wymaganych poziomów udziału materiału z odzysku.
Nowe zasady mają zapewnić przejrzystość na poziomie całego łańcucha wartości oraz stworzyć równe warunki działania dla firm inwestujących w różne technologie przetwarzania odpadów z tworzyw sztucznych. Jednocześnie Komisja deklaruje neutralność technologiczną – regulacje mają promować każdą technologię bardziej przyjazną środowisku niż spalanie czy składowanie.
Kluczowym elementem metodologii będzie zasada wykluczenia wykorzystania na cele paliwowe („fuel-use excluded”). Odpady wykorzystane do produkcji paliw lub odzysku energii nie będą mogły być zaliczone do recyklingu – zgodnie z definicją zawartą w unijnej dyrektywie ramowej w sprawie odpadów.
Recykling chemiczny ma być traktowany jako uzupełnienie recyklingu mechanicznego, który wciąż pozostaje preferowaną metodą przetwarzania tworzyw – ze względu na niższe zużycie energii i mniejszy ślad węglowy. Niemniej jednak w przypadkach, gdy recykling mechaniczny jest niewystarczający – np. przy opakowaniach mających kontakt z żywnością – technologie chemiczne mogą odegrać istotną rolę.
Projekt przewiduje obowiązek niezależnej weryfikacji dla bardziej złożonych etapów procesu – zwłaszcza w samym recyklingu chemicznym. Małe i średnie przedsiębiorstwa będą miały łagodniejsze wymagania – wystarczająca będzie weryfikacja raz na trzy lata. Firmy zostaną zobowiązane do kontrolowania oświadczeń swoich partnerów biznesowych, a krajowe organy nadzoru przeprowadzą kontrole w oparciu o analizę ryzyka.
Nowe przepisy mają również na celu zwiększenie pewności inwestycyjnej. Jasne zasady obliczania zawartości recyklatu mają pobudzić rozwój technologii recyklingu chemicznego, przyciągnąć inwestorów i umożliwić komercjalizację projektów, które do tej pory napotykały bariery regulacyjne. Komisja zapowiada, że opracowana metodologia może w przyszłości znaleźć zastosowanie także w innych sektorach – takich jak motoryzacja, opakowania przemysłowe czy tekstylia.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi do projektu aktu wykonawczego do 19 sierpnia 2025 r. za pośrednictwem portalu „Have Your Say”. Po zakończeniu konsultacji Komisja przedstawi finalną wersję przepisów komitetowi technicznemu złożonemu z przedstawicieli państw członkowskich. Głosowanie i przyjęcie planowane jest na jesień.
Warto przypomnieć, że dyrektywa SUP nakłada na producentów obowiązek stosowania co najmniej 25% recyklatu w butelkach PET do napojów do 2025 roku i 30% we wszystkich jednorazowych butelkach z tworzyw sztucznych do 2030 roku. Dotychczas wdrożono pierwszą część przepisów, dotyczącą recyklingu mechanicznego PET w oparciu o istniejące regulacje dla materiałów mających kontakt z żywnością (Decyzja wykonawcza 2023/2683). Obecnie czas na drugi etap – rozszerzenie zasad także na recykling chemiczny.
