Recykling tacek do tacek staje się obiecującą drogą do zwiększenia cyrkularności opakowań z tworzyw sztucznych, zwłaszcza w zastosowaniach spożywczych. W przeciwieństwie do dobrze rozwiniętego recyklingu butelka-do-butelki, tace PET były dotychczas znacząco niedostatecznie wykorzystywane. Do niedawna tace rzadko były zbierane lub poddawane recyklingowi, a jeśli wykorzystywano recyklat w produkcji tacek, pochodził on zazwyczaj z butelek. Praktyka ta budziła obawy o odciąganie cennego surowca z zamkniętych systemów recyklingu butelek. W efekcie znaczna część tacek PET wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej — około 1 mln ton rocznie — pozostaje niezrecyklingowana, a obecnie zbieranych jest jedynie około 300 tys. ton. Sytuacja ta podkreśla pilną potrzebę rozwoju infrastruktury zbiórki i recyklingu, aby w pełni wykorzystać potencjał cyrkularności tacek PET.
Ostatnie zmiany regulacyjne w Unii Europejskiej, takie jak Dyrektywa SUP (Single-Use Plastics) oraz Rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, przyspieszają przejście na recykling tacek do tacek. Przepisy te nie tylko podnoszą wymagania dotyczące zawartości recyklatu w butelkach na napoje, ale też rozszerzają cele na opakowania inne niż butelki. W związku z tym producenci tacek poszukują nowych, dedykowanych źródeł recyklatu PET, aby sprostać zmieniającym się wymogom.
Wyzwania recyklingu tacek do tacek
Mimo potencjału, recykling tacek do tacek napotyka na szereg wyzwań technicznych i logistycznych. Tace PET często mają złożoną budowę, obejmującą wielowarstwowe struktury, farby, kleje i etykiety, co utrudnia zarówno sortowanie, jak i procesy dekontaminacji. W przeciwieństwie do butelek, tace są mniej ustandaryzowane pod względem kształtu i składu, co utrudnia automatyczną identyfikację i separację. Zanieczyszczenia pochodzące z resztek żywności lub obcych materiałów dodatkowo utrudniają precyzyjne sortowanie, zwłaszcza po sprasowaniu tacek w bele do transportu.
Tace PET często mają złożone konstrukcje i skład, co utrudnia sortowanie i dekontaminację.
Infrastruktura zbiórki stanowi kolejną istotną barierę. Podczas gdy butelki PET korzystają z rozwiniętych systemów kaucyjnych i wysokich wskaźników zbiórki, tace są często zbierane razem z innymi opakowaniami lub wcale. Technologia sortowania tacek PET do osobnej frakcji nie jest jeszcze standardem, przez co wiele tacek trafia do zmieszanych strumieni PET lub ogólnych odpadów. Ta niestabilność jakości surowca i ograniczona dostępność zwiększają koszty i złożoność produkcji recyklatu PET o jakości spożywczej z tacek.
Postęp technologiczny w sortowaniu i recyklingu
Aby sprostać tym wyzwaniom, branża wdraża zaawansowane systemy sortowania oparte na czujnikach. Nowoczesne technologie bliskiej podczerwieni (NIR), takie jak Autosort firmy Tomra, potrafią rozróżniać tace PET jednowarstwowe i wielowarstwowe — co jest kluczowe, ponieważ tylko tace jednowarstwowe nadają się do wysokiej jakości recyklingu w obiegu zamkniętym. Na poziomie płatków technologie sortowania wyposażone w konfiguracje wieloczujnikowe mogą wykrywać płatki według rodzaju polimeru, koloru, przezroczystości i stopnia zużycia materiału. Ta precyzja jest niezbędna do usuwania zanieczyszczeń, takich jak PVC, metale czy cząstki nieprzezroczyste.
W recyklingu tacek do tacek sortowanie na poziomie płatków eliminuje szerokie spektrum zanieczyszczeń.
Po rozdrobnieniu tacek na płatki, systemy takie jak Innosort Flake i Autosort Flake firmy Tomra umożliwiają szybkie, inteligentne sortowanie według rodzaju polimeru, koloru i przezroczystości. Technologie te skutecznie usuwają typowe zanieczyszczenia, tworząc podstawę do uzyskania ultraczystego surowca odpowiedniego do opakowań mających kontakt z żywnością. Niektóre zakłady stosują podwójne linie sortujące dla frakcji PET przezroczystych i kolorowych, osiągając czystość na poziomie 99% i wyższą, co jest niezbędne do spełnienia rygorystycznych wymagań dla zastosowań spożywczych.
Integracja strumieni poużytkowych i poprzemysłowych
Recykling tacek do tacek wykorzystuje surowiec zarówno ze strumieni poużytkowych, jak i poprzemysłowych. Odpady poprzemysłowe, takie jak ścinki z linii termoformowania, są zazwyczaj czyste i jednorodne, co czyni je idealnymi do bezpośredznego przetwarzania. Z kolei tace poużytkowe zbierane w systemach komunalnych cechują się większą zmiennością składu i często zawierają konstrukcje wielowarstwowe, etykiety oraz pozostałości zanieczyszczeń. Pomimo tych trudności, recykling poużytkowy jest kluczowy dla zwiększenia cyrkularności na poziomie konsumenckim. Technologie sortowania Tomra są przystosowane do obsługi obu strumieni, poprawiając jakość i powtarzalność dzięki inteligentnym konfiguracjom czujników dostosowującym się do zmienności surowca.
Perspektywy rozwoju recyklingu tacek do tacek
Recykling tacek do tacek ma szansę stać się powszechnym rozwiązaniem w gospodarce odpadami opakowań PET poużytkowych. Choć nadal jest na wczesnym etapie rozwoju w porównaniu z recyklingiem butelek, ciągłe innowacje i rozbudowa infrastruktury powinny zniwelować tę różnicę. Inwestycje w automatyzację sortowania, standaryzację materiałową oraz dedykowane systemy zbiórki poprawią powtarzalność surowca i jakość recyklatu. Współpraca producentów opakowań, recyklerów i dostawców technologii będzie kluczowa dla zwiększania skali działania i przezwyciężania wyzwań związanych z projektowaniem pod recykling. Równie istotne będzie uzyskanie zgód regulacyjnych na stosowanie recyklatu w tackach do żywności. W miarę postępu tych zmian recykling tacek do tacek stanie się integralnym elementem systemów opakowań cyrkularnych, ograniczając zużycie pierwotnych tworzyw sztucznych i wspierając ambitne cele dotyczące zawartości recyklatu.
