Stadler Anlagenbau GmbH otrzymał od Ecourbis Ambiental S.A. duże zlecenie na zaprojektowanie i budowę sortowni zmieszanych odpadów komunalnych UTM Leste w São Paulo w Brazylii. Rozruch zakładu zaplanowano na sierpień 2027 r., a instalacja ma być wysoko zautomatyzowanym obiektem do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, łączącym mechaniczne sortowanie, suszenie i zautomatyzowane sterowanie procesem. Według partnerów, UTM Leste ma być najnowocześniejszą w Ameryce Łacińskiej instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych pod względem technologii procesowych, cyfryzacji oraz integracji z lokalną gospodarką o obiegu zamkniętym.
Zakład został zaprojektowany na wydajność przerobową 135 ton na godzinę, czyli około 550 000 ton rocznie. Z tego strumienia wejściowego UTM Leste ma odzyskiwać 48 000 ton surowców wtórnych, wytwarzać 260 000 ton paliwa z odpadów (RDF) oraz generować 170 000 ton frakcji organicznej przeznaczonej do produkcji biogazu. Łącznie oczekuje się, że ponad 308 000 ton odpadów rocznie zostanie przekierowanych z unieszkodliwiania na składowiskach. Koncepcja bazuje na doświadczeniach Stadler z europejskimi instalacjami sortującymi, dostosowanych do składu brazylijskich odpadów oraz lokalnych uwarunkowań regulacyjnych, i ma wspierać strategię gospodarowania odpadami miasta São Paulo oraz Narodowy Plan Gospodarki Odpadami w Brazylii.
Ramy partnerstwa i cele strategiczne
Współpraca Stadler i Ecourbis Ambiental jest przedstawiana jako kluczowy element strategii São Paulo dotyczącej zwiększania poziomu odzysku zasobów i ograniczania zależności od składowisk odpadów. Ecourbis Ambiental działa w obszarze zbiórki i przetwarzania odpadów komunalnych w São Paulo, natomiast Stadler wnosi kompetencje inżynieryjne, projektowanie urządzeń oraz integrację zautomatyzowanych systemów sortowania. Projekt łączy globalne możliwości inżynieryjne Stadler z doświadczeniami operacyjnymi Stadler do Brasil oraz lokalną wiedzą Ecourbis w zakresie gospodarki odpadami.
Jak wskazuje Ednei Rodrigues, dyrektor ds. inżynierii, innowacji i projektów w Ecourbis Ambiental, wybór dostawcy był podyktowany potrzebą wdrożenia wytrzymałego, niezawodnego i efektywnego mechanicznego sortowania. Rodrigues stwierdził, że wybór Stadler odzwierciedla zarówno jego międzynarodową pozycję w zakresie mechanicznego sortowania, jak i zgodność z strategią innowacji Ecourbis Ambiental. Według niego współpraca ma zapewnić transfer technologii, cyfryzację i powtarzalność procesów, w celu ograniczenia ryzyk oraz wzmocnienia roli São Paulo jako miasta referencyjnego w obszarze gospodarowania odpadami komunalnymi.
Projekt procesu dostosowany do brazylijskich strumieni odpadów
Kluczowym aspektem projektu jest dostosowanie europejskich modeli przetwarzania odpadów stosowanych przez Stadler do lokalnych warunków brazylijskich. Firma podkreśla, że wykorzystuje doświadczenia z innych projektów w Ameryce Łacińskiej, wspierane zasobami inżynieryjnymi z niemieckiej centrali. Prace projektowe obejmują dostosowania uwzględniające specyficzny skład brazylijskich odpadów komunalnych, lokalne warunki klimatyczne oraz wymogi krajowego otoczenia regulacyjnego.
Henrique Filgueiras, dyrektor handlowy Stadler do Brasil, podkreśla, że strumienie zmieszanych odpadów w Brazylii znacząco różnią się od typowych strumieni europejskich. Według Filgueirasa charakteryzują się one wyższą zawartością frakcji organicznej i wilgoci, większym udziałem odpadów wielkogabarytowych i nienadających się do recyklingu oraz ogólnie gorszą strukturą wagowo-objętościową. Te cechy wymagają opracowania przepływu procesowego i bilansu masowego specjalnie zoptymalizowanego pod taki strumień wejściowy. Zwraca on uwagę, że osiągnięcie właściwej równowagi pomiędzy nakładami inwestycyjnymi a kosztami operacyjnymi jest kluczowym kryterium projektowym, zwłaszcza w kontekście wysokich kosztów robót budowlanych w Brazylii.
Z tego powodu Stadler koncentruje się na optymalizacji układu technologicznego oraz zwiększeniu wytrzymałości urządzeń, aby zapewnić stabilną i niezawodną pracę zakładu. Przyjęte podejście projektowe ma utrzymać wydajność przerobu i skuteczność sortowania nawet przy zmiennym i wymagającym składzie materiałowym. Instalacja będzie wykorzystywać technologie mechanicznego sortowania rozmieszczone tak, aby wydzielać surowce wtórne, frakcję organiczną oraz frakcje wysokokaloryczne, przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności umożliwiającej przyszłe dostosowania parametrów pracy lub rodzajów strumieni wejściowych.
Obiekt UTM Leste będzie także pierwszą instalacją w Ameryce Łacińskiej wykorzystującą platformę Stadlerconnect. Ten cyfrowy system stosuje sztuczną inteligencję do wspierania predykcyjnego utrzymania ruchu, wczesnego wykrywania zatorów oraz bieżącej optymalizacji procesu. Poprzez gromadzenie i analizę danych procesowych platforma ma zwiększać dyspozycyjność urządzeń i ogólną efektywność pracy zakładu.
Waste-to-energy: produkcja zielonego RDF i wsadu do biogazu
Istotną innowacją w projekcie UTM Leste jest integracja linii suszenia frakcji organicznych. Tradycyjnie frakcje te są traktowane jako materiał resztkowy o ograniczonych możliwościach odzysku w konwencjonalnych sortowniach. W UTM Leste część tego strumienia ma być przetwarzana na wysokokaloryczne paliwo z odpadów, określane przez partnerów jako zielony RDF, przeznaczone jako alternatywa dla paliw kopalnych w odpowiednich procesach przemysłowych.
Stadler i Ecourbis Ambiental wskazują, że około 132 000 ton odpadów rocznie zostanie przekierowanych ze składowania na wytwarzanie energii z wykorzystaniem zielonego RDF. Ma to wspierać działania São Paulo na rzecz zwiększenia udziału energii odzyskiwanej z odpadów przy jednoczesnym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych związanych ze składowaniem. Pozostała frakcja organiczna, szacowana na 170 000 ton rocznie, jest przewidziana jako wsad do produkcji biogazu, stanowiącej element szerszej koncepcji eko-parku na terenie UTM Leste.
Dla Ecourbis Ambiental projekt jest częścią Narodowego Planu Gospodarki Odpadami w Brazylii, który priorytetyzuje odzysk materiałowy, odzysk energii oraz ograniczenie wykorzystania składowisk. Rodrigues zaznacza, że instalacja będzie funkcjonować w strukturze eko-parku integrującego kilka technologii. W takim układzie różne strumienie odpadów mają być kierowane do ścieżek ponownego wykorzystania i odzysku energii, wspierając cele związane z cyrkularnością i redukcją emisji gazów cieplarnianych.
Efekty społeczno-gospodarcze i rola w gospodarce o obiegu zamkniętym
Poza zakresem technicznym, projekt UTM Leste ma przynieść skutki społeczne i gospodarcze dla São Paulo. Wysoki poziom automatyzacji i modernizacji zakładu ma przyczynić się do powstania kilkuset miejsc pracy bezpośrednich i pośrednich oraz poprawy warunków pracy obsługi w porównaniu z praktykami sortowania ręcznego. Instalacja ma także wspierać rozwój lokalnych rynków dla surowców wtórnych, takich jak tworzywa sztuczne, metale i papier, a także dla odnawialnych paliw pochodzących z odpadów.
Według Rodriguesa zakład został zaprojektowany tak, aby przekształcać resztkowe odpady zmieszane w wsad dla nowych łańcuchów produkcyjnych i odnawialnych źródeł energii. Odzyskane frakcje tworzyw sztucznych, metali i papieru mają być zawracane do procesów wytwórczych jako surowce wtórne, natomiast wytworzony RDF będzie pełnić funkcję nośnika energii zastępującego paliwa konwencjonalne w odpowiednich zastosowaniach przemysłowych. W ten sposób UTM Leste ma przyczyniać się do domykania obiegów materiałowych i ograniczania potrzeby pozyskiwania surowców pierwotnych.
Projekt jest przedstawiany jako spójny z najnowszą aktualizacją Narodowego Planu Gospodarki Odpadami w Brazylii, który kładzie nacisk na podejścia gospodarki o obiegu zamkniętym oraz rozwój infrastruktury selektywnej zbiórki i odzysku. W ramach tych założeń politycznych São Paulo jest przez partnerów pozycjonowane jako potencjalny ośrodek demonstracyjny dla rozwiązań GOZ w Ameryce Łacińskiej. Miasto jest opisywane jako „żywe laboratorium” i platforma repilkowalności technologicznej dla innych brazylijskich gmin, które dążą do modernizacji systemów gospodarowania odpadami komunalnymi.
Filgueiras podkreśla, że UTM Leste ma być nie tylko największą i najbardziej zaawansowaną instalacją do przetwarzania odpadów w Ameryce Łacińskiej, lecz także konkretnym przykładem długoterminowej koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym rozwijanej przez Stadler. W tej koncepcji odpady komunalne są traktowane jako źródło surowców i energii dla wielu sektorów przemysłu, a nie wyłącznie jako problem unieszkodliwiania. Jeśli zakład zostanie zrealizowany zgodnie z założeniami, ma pokazać, w jaki sposób duże centrum miejskie w regionie może zwiększyć poziom odzysku, ograniczyć składowanie odpadów i zintegrować przetwarzanie odpadów z szerszą strategią efektywnego wykorzystania zasobów.
