Eksperci PwC opracowali propozycję nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Zakłada ona m.in. powołanie Funduszu Opakowaniowego – nowego funduszu celowego utrzymującego się z opłat wnoszonych przez podmioty wprowadzające opakowania na rynek. Jego wyłącznym przeznaczeniem będzie finansowanie nowego systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Fundusz ten może funkcjonować również jako instytucja quasi-prywatna, jedynie nadzorowana przez podmioty publiczne. Podobne instytucje o charakterze prywatnym funkcjonują z powodzeniem w krajach takich jak Włochy czy Francja.Polski rząd ma dwa lata na implementację nowych regulacji, rozwiązanie obecnych problemów i dostosowanie istniejących przepisów do wymogów Unii Europejskiej. Dlatego już dziś konieczna jest rzeczowa debata o nowym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi.
- Propozycja systemu gospodarowania opakowaniowymi odpadami komunalnymi została wypracowana na bazie zidentyfikowanych problemów i słabości obecnego systemu. System jest kompletny, samofinansujący się, zapewnia transparentność i wymusza dbałość o jakość odpadów. Proponowane rozwiązanie bazuje na mechanizmach rynkowych. Wszystko po to by zapewnić większą efektywność i zwiększyć szanse na osiągnięcie celów wyznaczonych przez Komisje Europejską w Pakiecie odpadowym - mówi Adam Piłat, ekspert PwC.
- Obecny system gospodarki komunalnymi odpadami opakowaniowymi wymaga poważnej reformy, gdyż dziś nie jest on w stanie sprostać wymaganiom rynku. Niespójne przepisy prawa skutkują stagnacją branży recyklingu i odzysku, a koszty zagospodarowania odpadów ponoszą głównie mieszkańcy - mówi Szymon Dziak-Czekan, prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”.
We wspólnym raporcie PwC oraz Stowarzyszenia "Polski Recykling" pokazane zostały również przykłady rozwiązań przyjętych w innych krajach na poziomie samorządów lokalnych, a także propozycje instrumentów podatkowo-fiskalnych, które mogłyby stymulować popyt na surowce wtórne, co zdaniem ekspertów, jest jednym z warunków koniecznych realizacji idei gospodarki o obiegu zamkniętym.
Konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań została nałożona na państwa członkowskie UE przez przyjęty 22 maja 2018 r. pakiet dyrektyw, które mają na celu dostosowanie unijnych przepisów dotyczących odpadów do wymogów przyszłości. Nowe regulacje realizują unijną politykę gospodarowania odpadami w obiegu zamkniętym. Mają na celu przede wszystkim zapobiegać powstawaniu odpadów, a gdy nie jest to możliwe, wspierać ich recykling i odzysk. Dzięki tym przepisom składowanie odpadów powinno być systematycznie ograniczane, a coraz powszechniejszym rozwiązaniem powinno stawać się ich przetwarzanie i ponowne wykorzystywanie.
Pakiet odpadowy wprowadził m.in. nowe ambitne cele dotyczące recyklingu i przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia: 55% do 2025 r., 60% do 2030 r., 65% do 2035 r. Do 2035 ilość składowanych odpadów komunalnych musi zostać zredukowana do 10% całkowitej ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Według oficjalnych danych odpady komunalne poddane recyklingowi stanowiły blisko 28% ogólnej masy odpadów komunalnych wytworzonych w 2016 roku.
Model przygotowany przez ekspertów PwC wykorzystuje istniejące już instytucje, zmieniając jedynie ich role. Nowością jest Fundusz Opakowaniowy, który zgodnie z koncepcją PwC, ma być funduszem celowym tworzonym z opłat opakowaniowych wnoszonych przez podmioty wprowadzające opakowania na rynek. Jego wyłącznym przeznaczeniem będzie finansowanie nowego systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Fundusz będzie weryfikował adekwatność opłat opakowaniowych wnoszonych przez podmioty wprowadzające opakowania na rynek oraz poprawność DPO/DPR (Dokument Potwierdzający Odbiór/Dokument Potwierdzający Recykling). Fundusz Opakowaniowy może być instytucją quasi-prywatną, jedynie nadzorowaną przez instytucje publiczne.
