Rząd przyjął projekt Mapy drogowej GOZ

Rozdział I projektu Mapy drogowej "Zrównoważona produkcja przemysłowa" ma zwrócić uwagę na istotną rolę przemysłu w polskiej gospodarce oraz na nowe możliwości jego rozwoju. 

W rozdziale tym poruszono problem rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Jak piszą autorzy projektu, rozszerzona odpowiedzialność producenta (EPR - extended producer responsibility) to podejście, które zobowiązuje producenta do zebrania i zagospodarowania odpadów powstałych z takich samych produktów, jakie wprowadza na rynek. ROP nie tylko stanowi realizację zasady "zanieczyszczający płaci", ale także - a może przede wszystkim - ma być zachętą dla producenta do spojrzenia na cały cykl życia produktu. To bowiem już w fazie projektowania i produkcji można użyć surowców i technologii oraz wprowadzić takie rozwiązania konstrukcyjne i użytkowe, które pozwolą na zebranie większej ilości odpadów oraz na poddanie jak największej ich części recyklingowi.

W obecnym systemie regulacyjnym ROP wprowadzona jest w szczególności w odniesieniu do opakowań, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opon, baterii i akumulatorów oraz olejów smarowych. Aby mogła być skutecznym narzędziem, ROP powinna z jednej strony nakładać jednoznaczne prawa i obowiązki dla producentów, z drugiej natomiast nie utrudniać prowadzenia działalności gospodarczej. ROP nie może być rozwiązaniem, którego realizacja jest jedynie niechcianym obowiązkiem przedsiębiorcy. Powinna być tak skonstruowana, aby być jednym z elementów prowadzenia działalności, przyczyniającym się do pozyskiwania dobrej jakości surowców do produkcji i zwiększania przewag konkurencyjnych nad innymi uczestnikami rynku.

Działania przewidziane w projekcie Mapy to m. in. przegląd regulacji dotyczących opakowań, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opon, baterii i akumulatorów, a także olejów smarowych i preparatów smarowych oraz opracowanie propozycji zmian w polskich przepisach w celu ich dostosowania do wymagań prawa UE oraz ich ukierunkowania na stymulowanie transformacji w kierunku GOZ: przegląd ma pozwolić odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu obecne regulacje obejmują cały cykl życia produktów i wpisują się w koncepcję GOZ. 

Punktem wyjścia będzie definicja ROP, którą odnieść należy do każdego etapu cyklu życia produktu. Należy zatem ocenić i zaproponować zmiany wykraczające poza samo zagospodarowanie odpadów. Następnie ocenie należy poddać takie kwestie, jak odpowiedzialność poszczególnych podmiotów realizujących ROP, formuła organizacji odzysku i finansowanie. Analizie poddane powinny zostać także potencjalne oraz działające już obecnie alternatywne systemy zbierania i zagospodarowania poszczególnych typów odpadów. Efektem analizy ma być zestaw propozycji zmian legislacyjnych, w tym w szczególności dokonująca transpozycji do polskiego prawa przepisów dyrektyw odpadowych.

Rozdział II "Zrównoważona konsumpcja" pokazuje, jak duży potencjał istnieje na tym - dotychczas często pomijanym - etapie cyklu życia. Rozdział ten jest podzielony na 3 podrozdziały: Odpady komunalne, Marnotrawstwo żywności i Edukacja. We wszystkich tych dziedzinach dostrzegalna jest zarówno pilna konieczność działań, jak i potencjał bezpośredniego oddziaływania na konsumentów.

W 2016 r. zebrano w Polsce 11654 tys. ton odpadów komunalnych, z czego recyklingowi poddano 3244 tys. ton, kompostowaniu 1890 tys. ton, przekształceniu termicznemu 2266 tys. ton, a składowaniu 4255 tys. ton. 

Odbiegające od najwyższych poziomów europejskich i światowych poziomy zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią poważny problem w Polsce, zarówno z punktu widzenia środowiskowego, jak i gospodarczego. To ostatnie wiąże się z niewystarczającą podażą surowców wtórnych dla krajowej gospodarki. Działania wprowadzone przed kilku laty nie doprowadziły do znaczących zmian, co obrazują niekorzystne statystyki dot. odpadów. Dlatego też analizy wymaga, czy należy usprawniać obecnie działający system czy dokonać próby całkowitego jego przeformułowania. Kilkudziesięcioprocentowa redukcja poziomu składowania odpadów mogłaby być jednym z kół zamachowych rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności z punktu widzenia obniżenia zapotrzebowania na surowce pierwotne na rzecz większego wykorzystania surowców wtórnych. 

Zgodnie z projektem Mapy Ministerstwo Środowiska przygotuje propozycje przepisów dotyczące odpadów niebezpiecznych: opracowana zostanie propozycja zmian legislacyjnych mających na celu wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych powstających w gospodarstwach domowych, a nieobjętych istniejącym systemem zbiórki

Ponadto zostanie dokonana inwentaryzacja strumieni odpadów komunalnych dotychczas nie ewidencjonowanych a mających znaczenie dla osiągania efektów w gospodarce odpadami: znaczna część odpadów komunalnych już dzisiaj poddawana jest procesom przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu, nie będąc przy tym ujmowana w oficjalnych ewidencjach (np. butelki szklane zwracane w systemie kaucyjnym, odpady kuchenne i ogrodowe zagospodarowywane w przydomowych kompostownikach, złom komunalny trafiający do skupów).

Reportaże

Forum