10 września br. Rada Ministrów zaakceptowała przygotowaną przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii (MPiT) mapę drogową gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).
Podstawą koncepcji GOZ jest założenie, że wszystkie elementy łańcucha produkcyjnego produkty, materiały oraz surowce pozostają w obiegu tak długo, jak jest to możliwe. Natomiast wytwarzanie odpadów powinno być ograniczone do minimum.
- Przejście na model gospodarki o obiegu zamkniętym wymaga podejmowania odpowiednich działań na wszystkich etapach cyklu życia produktu, zaczynając od pozyskania surowca, przez projektowanie, produkcję, konsumpcję, zbieranie odpadów i ich zagospodarowanie - podkreśliła minister Jadwiga Emilewicz. - Realizacja koncepcji GOZ nie jest możliwa bez innowacji organizacyjnych, procesowych i produktowych - dodała.
Zdaniem resortu to, co do tej pory robiliśmy pod hasłem zielonej gospodarki czy też zrównoważonego rozwoju, to właśnie "zamykanie obiegu”. To korzystanie z energii słonecznej, biodegradowalne naczynia, ograniczenie opakowań, korzystanie z wielorazowych toreb, odzyskiwanie surowców wtórnych - na tym właśnie polega GOZ.
Do priorytetów Polski w ramach GOZ należą:
- Innowacyjność, wzmocnienie współpracy pomiędzy przemysłem i sektorem nauki, a w efekcie wdrażanie nowatorskich rozwiązań w gospodarce.
- Stworzenie europejskiego rynku na surowce wtórne, na którym łatwiejszy byłby ich przepływ.
- Zapewnienie wysokiej jakości surowców wtórnych, które wynikają ze zrównoważonej produkcji i konsumpcji.
- Rozwój sektora usług.
Czym jest Mapa drogowa GOZ?
Mapa drogowa GOZ jest jednym z projektów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Jak piszą we wstępie do projektu jego autorzy, transformacja w kierunku GOZ wymaga podjęcia działań na wszystkich etapach cyklu życia, zaczynając od pozyskania surowca, przez projektowanie, produkcję, konsumpcję, zbieranie odpadów aż po ich zagospodarowanie.
To, co odróżnia GOZ od dotychczasowej tzw. gospodarki linearnej, opierającej się na zasadzie "weź - wyprodukuj - zużyj - wyrzuć", to umiejscowienie etapu zagospodarowania odpadu w cyklu życia. W podejściu GOZ, jeżeli odpad już powstanie, powinien być traktowany jako surowiec wtórny i być wykorzystany do ponownej produkcji. Mają temu służyć mechanizmy na wcześniejszych etapach cyklu życia produktu lub usługi, które przyczynią się do wydłużenia czasu korzystania z tego produktu/usługi lub zastępowania ich lub ich części - także niematerialnymi - substytutami.
Podejście GOZ nierozerwalnie wiąże się także z rozwojem innowacyjności, tworzeniem nowych modeli biznesowych i zwiększaniem świadomości środowiskowej społeczeństwa, co w efekcie przyczynia się do podnoszenia konkurencyjności polskiej gospodarki w stosunku do naszych partnerów z innych części Europy i świata. Mapa drogowa GOZ bazuje na powszechnie stosowanym w UE modelu GOZ (opracowanym przez Ellen MacArthur Foundation), zakładającym istnienie dwóch cykli: biologicznego (obejmującego surowce odnawialne) i technicznego (obejmującego surowce nieodnawialne).
Grafika przedstawiająca funkcjonowanie gospodarki o obiegu zamkniętym. Żródło: MpiT
Celem Mapy drogowej GOZ jest z jednej strony wskazanie działań horyzontalnych, które dotyczyłyby jak największego wycinka życia społeczno -gospodarczego. Z drugiej natomiast strony dokonano w niej priorytetyzacji obszarów, których rozwój z jednej strony umożliwia wykorzystanie szans stojących przed Polską, a z drugiej stanowi odpowiedź na obecnie istniejące lub spodziewane zagrożenia.
- Projekt dokumentu jest wynikiem prac grup roboczych działających w zespole ds. gospodarki o obiegu zamkniętym oraz szerokich konsultacji publicznych. Wzięło w nich udział ponad. 200 partnerów społeczno-gospodarczych, a także przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej. Ich wysiłek pozwolił na szczegółowe przeanalizowanie projektu i doprecyzowanie wskazanych w nim priorytetów, a także konkretnych działań - poinformował wiceminister Marcin Ociepa.
Mapa drogowa GOZ to dokument zawierającym zestaw narzędzi, nie tylko legislacyjnych, które mają na celu stworzenie warunków do wdrożenia w Polsce nowego modelu gospodarczego. Proponowane działania dotyczą przede wszystkim prac analityczno-koncepcyjnych, informacyjno-promocyjnych oraz koordynacyjnych w obszarach znajdujących się we właściwości poszczególnych resortów.
